Artikelen

Cees den Hartog over ‘Begrensde rationaliteit’:

Een ‘genadezesje’ voor een examen kreeg de leerling die eigenlijk niet aan de eisen voldeed, maar het diploma volgens het opleidingsteam wel verdiende. Zomaar een voorbeeld van leraren die op hun manier leerlingen verder willen helpen. Anderen doen dat door stille aanwijzingen te geven tijdens een examen of door een leerling wat extra tijd te gunnen voor het afmaken van een werkstuk.Tijdens de jaren waarin ik als begeleider, adviseur en onderzoeker in het middelbaar beroepsonderwijs werkte, ontmoette ik ze vaak, leraren die ‘creatief’ met regels omgaan, soms op de rand, maar meestal met de beste bedoelingen voor hun leerlingen.

Femke de Jonge over ‘Psychologisch eigenaarschap’:

Kort geleden overkwam mij iets vreemds: iemand gaf mij de feedback dat ik goed werk afleverde maar weinig ‘eigenaarschap’ leek te ervaren bij ons project. Ik schrok van die opmerking, want ik zie mijzelf als iemand met verantwoordelijkheidsgevoel en een hoge professionele norm. Als ik ergens ‘ja’ tegen zeg dan ga ik ervoor en doe ik mijn uiterste best een klus tot een goed einde te brengen. Ook bij dit project zette ik mij toch maximaal in?!
Toen ik er langer over nadacht, merkte ik echter tot mijn verbazing dat er bij dit project een kern van waarheid in de feedback school. Dat is eigenaardig. Wat maakt dat ik overduidelijk ‘ja’ zeg tegen een klus en daar vol enthousiasme aan werk, maar me blijkbaar nog geen eigenaar ervan voel?
Deze puzzel was de eerste reden om het onderwerp ‘psychologisch eigenaarschap’ nader te verkennen.

Gerritjan van Luin over ‘Erkenning’:

Fouten. Met rood aangestreept. Bovenaan het proefwerkpapier het aantal en hoe dat bleek uit te pakken voor je cijfer. Op school staat rood centraal. Wat je fout hebt of nog niet weet, dient te worden hersteld of aangevuld.
Onze samenleving is ontwikkeld naar een meritocratisch model, waarin alleen de individuele verdienste de maatschappelijke positie bepaalt en niet afkomst. De voordelen zijn duidelijk, maar deze meritocratisering is ook een aanslag op het zelfrespect voor wie niet goed presteert, gemeten althans naar schoolsucces en carrière. Wat doet het toenemend aantal meetlatten voor leerlingen die onvermijdelijk laag scoren omdat ze niet zoveel hebben meegekregen? Hoe ga je je voelen en gedragen als je steeds onder dé maat presteert? Ieder mens wil immers gezien en erkend worden. Leven met het idee dat je minder waard bent, is geen leven.

Tom van Oeffelt over ‘Epistemic Frames’:

“Op de een of andere manier heb ik niets met computerspellen, behalve dan race-sims. Ik zie dan toch vooral wat bleke kindjes achter een scherm. En als ze het dan bij onderwijsmaken ook over computergames gaan hebben, dan gaat het bij mij al gauw schuren omdat vaak eerst een middel wordt gekozen om dan te bedenken wat ermee te doen. Met deze scepsis begon ik – in het kader van het ontwikkelen van het thema didactiek voor de master leren en innoveren van Stoas Vilentum – aan het boek van David Williamson Shaffer (uit te spreken als Sjeefer) How computer games help children learn. Maar wat heeft dat boek mij gegrepen! Niet vanwege de gaming, maar vanwege de denklijn en het achterliggende concept Frames.”

Mart van de Veeweij over ‘Bezieling’:

Kent u het woord ‘ziel’ nog? Of ‘bezieling’? Het zijn begrippen die nog steeds voorkomen in ons dagelijks taalgebruik. Maar wat betekenen ze? Wat is de inhoud van uitdrukkingen als ‘met ziel en zaligheid’, ‘bezield raken’ en de vraag ‘Wat bezielt je om…?’ En wat betekent het woord ‘bezieling’ binnen de context van ons dagelijks werk? Bezieling lijkt uit een andere tijd en cultuur te komen: afgeleid van ‘ziel’ roept het bij menigeen associaties op van religie, kerk, geloof en vaak ook zondigheid. Voor een groot deel klopt dat ook: binnen het Christendom was de ziel een meetinstrument waarmee men kon vaststellen wat men kon verwachten na dit aardse bestaan. Bij nader inzien blijkt het begrip ziel overigens nog veel ouder te zijn en afkomstig uit de Griekse (filosofische) oudheid.
Is bezieling anno 2014 een achterhaald begrip? Is de ziel (en daarmee bezieling) de strenge vader of grote inspirator? En als bezieling nog bestaat, wat heeft die mij dan te zeggen?

Freerk Wortelboer over ‘Wijsheid’:

“Het klassieke verhaal waarmee wijsheid wordt geïllustreerd is dat van koning Solomon: als hem wordt gevraagd een baby toe te wijzen aan één van twee vrouwen die beiden beweren de moeder te zijn, stelt hij voor de baby in tweeën te hakken. De ene vrouw accepteert de beslissing, de andere vrouw gunt snikkend de baby aan de ander, waarop Solomon genoeg weet. Met dit verhaal in je achterhoofd is wijsheid dus met name een combinatie van intelligent redeneren, creativiteit en het heel goed doorzien van de menselijke psyche.
Hoe heeft Solomon deze wijsheid verworven? Hoe ontwikkel je je tot een wijs mens die situaties kan begrijpen, mensen goed aanvoelt en met compassie goed doordachte beslissingen neemt die de andere betrokkenen met waardering en zelfs dankbaarheid ontvangen?”